پس از بررسی آزمون‌های دانش‌آموزان، مشخص شد که بخشی از سوالات به دلیل مشکلات ساختاری و مفهومی به‌طور نادرست پاسخ داده می‌شوند. این نوع اشتباهات عمدتاً به مشکلات آموزشی برمی‌گردند و برای رفع آن‌ها، نیاز به تمرین و آموزش بیشتر است. اما دسته دیگری از اشتباهات وجود دارند که اغلب ناشی از بی‌دقتی و کمبود تمرکز بر سوالات هستند و ربطی به دانش علمی یا آموزشی دانش‌آموز ندارند.

حال، چگونه می‌توانیم تعداد اشتباهات در آزمون را کاهش دهیم؟ آیا زمانی که در پاسخ به سوالی شک داریم، باید جواب بدهیم یا خیر؟

شک‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. شک مطلق: این نوع شک معمولاً به صورت عددی است و در سوالات تحلیلی، محاسباتی و با افعال مثبت و منفی دیده می‌شود. توصیه می‌شود به چنین سوالاتی پاسخ ندهید.

2. شک نسبی: بیشتر شک‌های دانش‌آموزان در این دسته قرار می‌گیرند. در این حالت، دانش‌آموز جواب سوال را می‌داند اما با دیدن گزینه‌ها دچار تردید می‌شود.

برای سوالاتی که محتوای آن‌ها به‌طور کامل برای پاسخگویی کافی است، مانند سوالات جای‌خالی، بهتر است ابتدا به گزینه‌ها نگاه نکنیم و جواب خود را بدون تأثیر از گزینه‌ها تعیین کنیم. سپس گزینه‌ای را که با جواب ما تطابق دارد، انتخاب کنیم. این روش به‌ویژه در درس‌هایی مانند دین و زندگی یا دروس علوم تجربی مانند شیمی و زیست‌شناسی کاربرد دارد. اگر بدون نگاه به گزینه‌ها پاسخ دادیم، هنگام مشاهده گزینه‌ها به محض پیدا کردن پاسخ خود، آن را انتخاب کنیم و دیگر گزینه‌ها را بررسی نکنیم.

در برخی سوالات مانند سوالاتی که گزینه‌های نادرست را می‌خواهند (مثل “کدام گزینه صحیح نیست؟”)، نیاز به مطالعه دقیق‌تر گزینه‌ها است. معمولاً طراحان سوال، پاسخ درست را در گزینه‌های پایانی مانند 3 یا 4 قرار می‌دهند و گزینه‌های اولیه ممکن است باعث ایجاد تردید شوند. در این نوع سوالات، پیشنهاد می‌شود از آخرین گزینه‌ها شروع به بررسی کنید. یک پیشنهاد دیگر برای مدیریت شک نسبی این است که در پیش‌آزمون‌ها، بررسی کنید که در کدام درس‌ها پاسخ‌های شک‌برانگیز خود را درست زده‌اید. اگر بیش از 50 درصد سوالات شک‌برانگیز را درست زده‌اید، می‌توانید در آزمون اصلی به آن سوالات پاسخ دهید.

به‌طور کلی، پیش‌آزمون‌های مناسب و استاندارد می‌توانند به کاهش شک‌های نسبی در آزمون اصلی کمک کنند. برای دانش‌آموزانی که تعداد اشتباهات زیادی در آزمون دارند، پیشنهاد می‌شود پیش‌آزمون‌های ساده‌تری برای خود برگزار کنند.

در مواجهه با سوالاتی که در آن‌ها دچار شک مطلق هستید، بهتر است پاسخ ندهید. اما در سوالاتی که شک نسبی دارید، با رعایت نکات گفته‌شده، مطمئن‌ترین گزینه را انتخاب کنید.